Đánh giá lequocthai.com:
[object Object]
Nếu ngày mai có người chủ động tìm đến và ngỏ ý muốn mua lại doanh nghiệp của bạn, bạn sẽ phản ứng thế nào? Bạn đã chuẩn bị sẵn sàng hay sẽ rơi vào trạng thái lo lắng, bối rối?
Nhiều chủ doanh nghiệp nhỏ thường nghĩ “sẽ bán công ty vào một ngày nào đó”. Thế nhưng, “một ngày nào đó” ấy nhiều khi lại đến bất ngờ: khi bạn cảm thấy không còn động lực, cuộc sống gia đình thay đổi, thị trường diễn biến xấu hoặc đột nhiên có người gửi đề nghị mua thật sự. Thực tế là, các thương vụ lớn hiếm khi xuất hiện vào lúc bạn đã chuẩn bị chu toàn mọi thứ; cơ hội chỉ đến với những ai đã sẵn sàng đón nhận.
Nếu bạn là người luôn hướng tới sự chủ động, từng nghĩ đến việc rút lui khỏi doanh nghiệp vào một thời điểm phù hợp, thì đây chính là lúc bạn cần làm rõ mọi thứ. Việc này không bắt đầu bằng việc tìm môi giới hay lập các bảng tính phức tạp, mà xuất phát từ việc tự hỏi bản thân những câu hỏi đúng đắn. Dưới đây là ba câu hỏi quan trọng nhất sẽ giúp bạn chuyển từ trạng thái mơ hồ sang hành động thực tế.
Câu Hỏi 1. Bạn Còn Bao Nhiêu Thời Gian Để Thực Sự Chuẩn Bị Cho Việc Bán Doanh Nghiệp?
Đây là điều mà không ít chủ doanh nghiệp thường bỏ qua cho đến khi sự việc bất ngờ ập đến. Nhiều người cứ nghĩ vài ba năm nữa mới tính tới chuyện bán, hoặc đợi khi đạt một mục tiêu nào đó rồi mới nghỉ. Nhưng cuộc sống không bao giờ diễn ra đúng như kế hoạch. Bạn có thể cạn kiệt năng lượng, sức khỏe thay đổi, hoặc một cơ hội bất ngờ xuất hiện sớm hơn bạn nghĩ.
Lộ trình bán doanh nghiệp của bạn sẽ quyết định mọi thứ.
Chính thời gian chuẩn bị sẽ tác động đến những gì bạn có thể điều chỉnh, mức độ tự tin khi thương lượng cũng như khả năng chốt được giá tốt.
Thay vì “nước đến chân mới nhảy”, bạn nên bắt đầu suy nghĩ nghiêm túc từ hôm nay:
* Nếu chỉ còn 12 tháng để chuẩn bị bán doanh nghiệp, bạn cảm thấy thế nào? Bạn có thấy hào hứng hay lo lắng? Bạn đã sẵn sàng cho cuộc trò chuyện này chưa? * Khi nào là thời điểm bạn thực sự muốn rời khỏi doanh nghiệp? Vì sao lại là lúc đó? Đừng trả lời chung chung “vài năm nữa”, hãy gắn với một mốc cụ thể, như khi con cái trưởng thành, đạt mục tiêu tài chính, hoặc chuyển sang sống ở nước ngoài… * Có yếu tố nào có thể khiến bạn phải bán sớm hơn dự định? Hãy cân nhắc về sức khỏe, gia đình, dấu hiệu mệt mỏi hay xu hướng thị trường. Đợi đến khi “mọi thứ hoàn hảo” là điều rất rủi ro nếu có biến cố bất ngờ. * Hiện tại bạn có thực sự dành được thời gian và tâm trí để chuẩn bị cho việc này không? Nếu không, hãy tự hỏi: Có thể cắt giảm công việc nào để tập trung cho kế hoạch này? Bán doanh nghiệp là một dự án quan trọng, xứng đáng được ưu tiên trong lịch trình của bạn.
Vì sao điều này quan trọng:
Nhiều chủ doanh nghiệp chủ quan nghĩ còn nhiều năm phía trước, nhưng thực tế có thể thay đổi chỉ trong chớp mắt. Người mua sẽ không chờ bạn dọn dẹp sổ sách, sắp xếp lại hệ thống hay bàn giao khách hàng.
Càng xác định rõ thời gian chuẩn bị, bạn càng chủ động nắm thế kiểm soát trong quá trình bán doanh nghiệp.
Câu Hỏi 2. Doanh Nghiệp Của Bạn Hiện Được Định Giá Bao Nhiêu, Và Bạn Thật Sự Muốn Bán Với Giá Nào?
Nếu hỏi 10 chủ doanh nghiệp về giá trị công ty mình, bạn sẽ nhận được 10 con số rất khác nhau, chủ yếu là cảm tính. Khi hỏi họ muốn bán với giá bao nhiêu, câu trả lời thường dựa trên sự tự hào, công sức bỏ ra hoặc kỳ vọng cho tương lai.
Chính vì thế mới hình thành “khoảng cách giá trị” – chênh lệch giữa con số bạn nghĩ doanh nghiệp mình xứng đáng và số tiền người mua thực sự sẵn sàng trả.
Khoảng cách này hoàn toàn có thể thu hẹp nếu bạn nhận ra sớm
Hãy tự mình làm rõ các con số thông qua những câu hỏi sau:
* Mức giá nào sẽ khiến bạn cảm thấy hài lòng và tự hào nếu bán doanh nghiệp? 500.000 USD? 3 triệu USD? Hay một con số khác? Hãy xác định rõ. * Con số đó xuất phát từ đâu? Bạn dựa vào mức lương mình muốn duy trì 5 năm tới, hay lấy theo giá một thương vụ của bạn bè? Hiểu rõ động cơ sẽ giúp bạn điều chỉnh kỳ vọng hợp lý hơn. * Bạn có thực sự tự tin về giá trị hiện tại của doanh nghiệp không? Nếu câu trả lời là “không chắc lắm”, bạn không phải là người duy nhất băn khoăn điều này. Đây là lúc bạn nên [định giá doanh nghiệp](https://thebigexit.co/business-valuation-tool). * Làm thế nào để bạn có thể có được con số định giá rõ ràng, khách quan trong tháng này? Đừng chỉ dựa vào các công cụ miễn phí dễ sai lệch. Hãy tìm chuyên gia hoặc công cụ định giá độc lập, không bị ảnh hưởng bởi lợi ích từ việc môi giới. * Nếu phát hiện giá trị doanh nghiệp thấp hơn mong đợi, bạn sẽ phản ứng ra sao? Nản chí hay quyết tâm cải thiện? Chính cách bạn lựa chọn sẽ quyết định bạn hành động như thế nào trong 6–12 tháng tới.
Vì sao điều này quan trọng:
Biết rõ giá trị doanh nghiệp không chỉ là một con số. Đó là tấm gương phản ánh hiệu quả hoạt động, mức độ rủi ro và sức hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư.
Doanh thu lớn chưa chắc đã quyết định giá trị cao. Điều quan trọng là hệ thống, quy trình, và khả năng doanh nghiệp vận hành trơn tru mà không phụ thuộc vào bạn. Nếu giá bán mong muốn còn xa, đừng nản; đó chính là động lực để bạn bắt đầu cải thiện ngay từ bây giờ.
Câu Hỏi 3. Doanh Nghiệp Của Bạn Đã Thật Sự “Sẵn Sàng Để Bán” Chưa?
Nhiều nhà sáng lập tập trung phát triển doanh thu, lợi nhuận mà quên mất yếu tố chuyển giao. Họ tin rằng doanh nghiệp có doanh số tốt, thương hiệu mạnh thì dễ bán. Nhưng người mua sẽ quan tâm điều khác: Liệu công ty có thể tiếp tục hoạt động, phát triển mà không cần đến bạn?
Giá trị cao không có nghĩa là dễ chuyển nhượng. Đây là ranh giới giữa một doanh nghiệp hấp dẫn và một thương vụ thành công.
Để kiểm tra xem doanh nghiệp bạn có thực sự sẵn sàng bàn giao chưa, hãy tự hỏi:
* Nếu bạn nghỉ 30 ngày, điều gì sẽ bị đình trệ? Hãy thành thật. Nếu bạn vẫn là “mắt xích” quan trọng, người mua sẽ nhìn thấy rủi ro lớn. * Có tài liệu, báo cáo hoặc mối quan hệ với khách hàng nào mà bạn vẫn đang tự mình quản lý? Doanh nghiệp càng phụ thuộc vào cá nhân bạn, càng khó bán. Người mua muốn hệ thống phải vận hành ổn định, ít phụ thuộc vào người chủ. * Đội ngũ hoặc quy trình nào đã sẵn sàng để người mua tiếp quản ngay? Nếu có người mua vào ngày mai, họ có thể vận hành dựa trên quy trình, hướng dẫn có sẵn, hay sẽ bối rối vì không biết bắt đầu từ đâu? * Công việc nào bạn cảm thấy áp lực nhất nếu phải bàn giao ngay? Đó cũng chính là điểm yếu cần khắc phục – và thường là nơi có thể tạo ra giá trị tăng thêm lớn nhất cho doanh nghiệp. * Trong tháng này, bạn có thể cải thiện quy trình nhỏ nào để nâng cao khả năng chuyển nhượng? Có thể bắt đầu từ việc ghi lại quy trình đón tiếp khách hàng, phân quyền xuất hóa đơn, hoặc tuyển thêm người hỗ trợ công việc vận hành.
Vì sao điều này quan trọng:
Người mua không chỉ nhìn vào lợi nhuận bạn tạo ra, mà còn đánh giá mức độ rủi ro khi tiếp quản doanh nghiệp. Công ty càng hoạt động ổn định mà không cần tới bạn, càng dễ bán và được giá cao hơn.
[Mức độ sẵn sàng bàn giao](https://thebigexit.co/can-i-sell-my-business) không phải là “có” hay “không”, mà là một quá trình liên tục. Mỗi thay đổi nhỏ mà bạn thực hiện hôm nay đều giúp tăng giá trị và sức hấp dẫn cho doanh nghiệp, dù có thể còn nhiều năm nữa bạn mới thực sự tính đến chuyện bán.
Suy Ngẫm: Nếu Ngày Mai Có Người Muốn Mua, Bạn Đã Thật Sự Sẵn Sàng?
Hãy thử hình dung: Bạn nhận được email từ một người muốn mua lại doanh nghiệp. Họ rất nghiêm túc, hỏi về số liệu tài chính, nhân sự, hợp đồng, tỷ lệ khách hàng rời đi, quy trình vận hành… Bạn sẽ lúng túng hay tự tin trả lời?
Chỉ một câu hỏi này cũng đủ để bạn nhìn ra tình trạng hiện tại của mình: Nếu ngày mai có người hỏi mua, bạn đã sẵn sàng chia sẻ mọi thông tin, trả lời các câu hỏi và sẵn sàng rời đi chưa?
Điều này không phải nói về sự hoàn hảo, mà là sự chuẩn bị. Bởi các thương vụ lớn không xuất hiện khi bạn “mong muốn”, mà là khi bạn đã chủ động tạo điều kiện cho nó diễn ra.
Dù bạn dự định rút lui sau hai năm hay mười năm nữa, thời điểm tốt nhất để bắt đầu chuẩn bị chính là ngay bây giờ. Đừng đợi đến khi mệt mỏi hoặc không còn lựa chọn, hãy chuẩn bị khi bạn còn chủ động và tỉnh táo.
Bạn Nên Làm Gì Tiếp Theo
Nếu những câu hỏi trên khiến bạn phải suy nghĩ, đừng để mọi thứ dừng lại ở đây. Hãy dùng chính câu trả lời của mình để lập một lộ trình cụ thể. Biến nhận thức thành hành động bằng những cải tiến nhỏ mỗi ngày. Bởi bạn không chỉ xứng đáng được bán doanh nghiệp, mà còn xứng đáng được lựa chọn cách thức bán phù hợp với mình nhất.
[Tiêu chuẩn biên tập](https://www.forbes.com/sites/forbesstaff/article/forbes-editorial-values-and-standards/)
[Quy định tái bản & cấp phép](https://www.parsintl.com/publications/forbes/)
[](https://www.forbes.com/sites/liendepau/)
Tìm [Lien De Pau](https://www.forbes.com/sites/liendepau/) trên [LinkedIn](https://www.linkedin.com/in/liendepau). Truy cập [website của Lien](https://www.thebigexit.co/). Xem thêm [các bài viết khác](https://www.amazon.com/Get-Real-Practical-Guide-Live/dp/9082672839).
